Motywacje szkoleniowe w gospodarce cyfrowej: Przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji jako odpowiedź na wyzwania zmieniającego się rynku pracy

Autorzy:
Renata Włoch
Katarzyna Śledziewska

Współpraca:
Satia Rożynek
Maciej Wilamowski
Weronika Łebkowska

Cytowanie raportu:
Śledziewska, K., Włoch, R., Rożynek, S., Wilamowski, M., & Łebkowska, W. (2024). Motywacje szkoleniowe w gospodarce cyfrowej: Przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji jako odpowiedź na wyzwania zmieniającego się rynku pracy. Uniwersytet Warszawski. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.14000491

Raport jest dostępny także w formie PDF
(kliknij, aby pobrać raport)

Krótko o badaniu

Podnoszenie, uzupełnianie lub zmiana kwalifikacji są uznawane za kluczowy sposób utrzymywania konkurencyjności na rynku pracy w kontekście ciągłej zmiany technologicznej. Jednak część pracowników nie wykazuje chęci do udziału w szkoleniach.

W naszym badaniu szukaliśmy odpowiedzi na pytanie o przyczyny tej niechęci do podejmowania szkoleń korzystając z danych dotyczących pracowników w sześciu krajach Unii Europejskiej. Kluczowy wniosek z naszej analizy brzmi następująco: szkolenia częściej podejmują osoby, które podejmowały szkolenia w niedawnej przeszłości. Innymi słowy, szkolenia podejmują osoby wykazujące nastawienie na uczenie się, a osoby nieaktywne pozostają nieaktywne. Aby zwiększyć udział w szkoleniach, organizacje powinny tworzyć takie środowisko pracy, które wspiera podnoszenie kwalifikacji, jednocześnie eliminując bariery indywidualne i strukturalne.

Struktura raportu jest następująca: w pierwszej kolejności przedstawiamy koncepcje teoretyczne akcentujące konieczność podnoszenia lub zmiany kwalifikacji w gospodarce cyfrowej. Skupiamy się zwłaszcza na wpływie automatyzacji na zmianę charakteru zadań wykonywanych w miejscu pracy. Następnie przedstawiamy wyniki analiz.

W raporcie przyglądamy się czterem kluczowym pytaniom dotyczącym motywacji do udziału w szkoleniach:

• Jak automatyzacja wpływa na zadania zawodowe? Czy osoby w zawodach zagrożonych automatyzacją częściej decydują się na szkolenia, aby zminimalizować ryzyko utraty pracy?
  
  Praca w zawodach podatnych na automatyzację zwiększa skłonność do uczestnictwa w szkoleniach, szczególnie w zakresie umiejętności miękkich, programowania i obsługi oprogramowania. Pracownicy, których zadania mogą być zastąpione przez technologię, częściej podejmują szkolenia, aby przeciwdziałać temu ryzyku.
• Czy wiek i płeć mają znaczenie w podejmowaniu decyzji o uczestnictwie w szkoleniach? Czy młodsze osoby i kobiety, bardziej narażone na skutki technologiczne, częściej angażują się w szkolenia?
  
  Wiek ma wpływ na decyzje szkoleniowe, choć jest on niewielki. Zainteresowanie szkoleniami maleje wraz z wiekiem, a szczególnie spada w przypadku programowania. Mężczyźni rzadziej deklarują brak chęci do szkoleń i częściej angażują się w programowanie, co wskazuje na pewne różnice między płciami.
• Czy strach przed utratą pracy i automatyzacją wpływa na decyzje o uczestnictwie w szkoleniach? Czy lęk przed utratą pracy motywuje do podnoszenia kwalifikacji?
  
  Obawa przed utratą pracy oraz strach przed automatyzacją motywują pracowników do zdobywania nowych umiejętności, szczególnie w zakresie specjalistycznych programów komputerowych i programowania. Brak lęku przed technologią może jednak zwiększać skłonność do uczestnictwa w szkoleniach, ponieważ technologie postrzegane są jako narzędzie wspomagające, a nie zagrożenie.
• Wcześniejsze doświadczenia edukacyjne: Jak wcześniejsze doświadczenia szkoleniowe i wykształcenie wpływają na dalszą gotowość do szkoleń?
  
  Osoby, które wcześniej uczestniczyły w szkoleniach, są bardziej skłonne do dalszego doskonalenia swoich umiejętności. Wykształcenie nie zawsze jest kluczowym czynnikiem, ale osoby z wykształceniem zawodowym wykazują mniejszą skłonność do uczestnictwa w szkoleniach związanych z technologią.